Door Boris de Jong
Het Amsterdamse collectief Persian Dutch Network brengt op 23 juli een opera uit die in Iran al dertig jaar niet vertoond mag worden. Het gaat om ‘De Feeën’ (The Fairies), een werk gebaseerd op een beroemd gedicht van Ahmad Shamlu, onder Perzen ook wel bekend als de ‘dichter van de vrijheid‘.
Ahmad Shamlu (1925-2000) was een uitgesproken voorvechter van de vrijheid van meningsuiting in zijn thuisland, wat dan ook leidde tot strenge beperkingen in zijn werk en leven, opgelegd zowel door de monarchie van de Shah als nadien door het streng-islamitische regime.
Shamlu kreeg in 1991 de onderscheiding ‘Freedom of Expression award’ toegekend door mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. Zijn gedichten zijn in vele talen vertaald, onder andere in het Nederlands. Ook nu nog houden veiligheidsagenten in Iran bezoekers tegen, wanneer deze herdenkingsbijeenkomsten bij de tombe van Shamlu willen houden.
Niet in Teheran, wel in Toronto
Ook het gedicht ‘The Fairies’ – Pariya in het Perzisch – van Shamlu is een politiek uitgesproken werk: een allegorie van vrijheid en slavernij, en van de complexe afhankelijkheden tussen menselijke waarden enerzijds en tradities en culturen anderzijds.
In 1989 componeerde de Perzische componist Sheida Gharachedaghi een opera gebaseerd op de Engelse vertaling van “De Feeën”. Het is de eerste Perzische opera met een Engels libretto. De première van deze opera werd dat jaar gehouden in Toronto, Canada. Sindsdien tracht de componiste al 30 jaar de opera in Teheran te laten uitvoeren. Een verbod door het regime staat haar echter in de weg: sinds de Islamitische revolutie in 1979 mogen vrouwen officieel geen solopartijen zingen.
Verzet tegen de censuur
De twintigste sterfdag van Ahmad Shamlu op 25 juli 2020 is aanleiding voor het Persian Dutch Network (PDN) om de live opname van “The Fairies” uit 1989 voor de eerste maal uit te brengen.
Het album is de opvolger van het album Koormuziek uit Perzië uit 2018 door het Farah-koor. Dit is het tweede in Teheran verboden album dat PDN in Amsterdam uitbrengt; een poging om nog onbekende werken van Perzische componisten te introduceren bij een breder publiek en een daad van verzet tegen de censuur door het Islamitische regime in Teheran.
Sheida Gharachedaghi was één van de meest actieve componisten in Perzië in de jaren ‘1970, maar kort na de islamitische revolutie verliet zij haar thuisland vanwege de beperkingen.
Deze productie wordt gesponsord door ‘The Iranian Women's Studies Foundation’ in de Verenigde Staten.
>> Volg “Persian Dutch Network” op Facebook
DIGITALE NIEUWSBRIEF
Mogen we u op de hoogte houden van PDN activiteiten?
Mail naar: info [at] persiandutch.com