‘Waarom kunnen sommigen er niet tegen als iemand een andere taal spreekt?’

چرا برخی نمی‌توانند تحمل کنند که کسی به زبان دیگری صحبت می‌کند؟
برگردان پارسی در زیر

door Ferdows Kazemi
Volkskrant

Ik stond met twee vriendinnen in de kleedkamer van de sportschool te praten. Er kwam een dame onder de douche vandaan, liep naar haar kluisje, pakte haar kleren, draaide zich om naar ons en zei: ‘Ik versta geen woord van wat jullie tegen elkaar zeggen’.

Mijn vriendin: ‘Maakt u zich geen zorgen mevrouw. Onze conversatie is niet erg spannend. We hebben het over een Perzisch recept.’

De dame, duidelijk verrast door het in vloeiend Nederlands uitgesproken antwoord, reageerde verward: ‘Ja, maar het is heel erg ongezellig als jullie hier in een andere taal staan te praten’.

Mijn vriendin grapte: ‘Wellicht kunt u die taal gaan leren’.
Dame: ‘Het is goed met je. Ga jij maar Nederlands leren’.
Ik: ‘Mevrouw, we kunnen al Nederlands. We praten nu tegen u toch ook Nederlands?’

Dame, kennelijk nog steeds in de war: ‘O ja? Kunnen jullie het echt? Hoe hebben jullie het geleerd?’
Mijn vriendinnen en ik keken elkaar aan.
Mijn vriendin heel gevat: ‘Ik heb het opgepikt van de gesprekken van anderen’.

Vervolgens pakten we onze tassen en verlieten de sportschool. Mijn vriendin vroeg zich af of het goed ging met die dame. Ze zei dat zij alle twee al jaren op die sportschool zitten en regelmatig met elkaar een praatje maken. Ze zou dus moeten weten dat mijn vriendin Nederlands spreekt. Maar zelfs als ze elkaar niet gekend hadden, was die vraag vreemd geweest. Als je denkt dat iemand geen Nederlands verstaat, heeft het ook geen nut om in het Nederlands tegen die persoon te zeggen dat zij Nederlands moet leren.

Vooroordelen hebben kennelijk tot gevolg dat de hersenen niet meer naar behoren functioneren. Je ziet een groepje mensen dat in een vreemde taal staat te praten. Je gaat ervan uit dat ze het Nederlands niet machtig zijn, en dat kun je niet verdragen, maar vervolgens spreek je ze wel in het Nederlands aan.

Fatsoen
Dit over vooroordelen. Maar nu over het fatsoen. Het is niet de eerste keer dat voorbijgangers mij of mijn naasten aanspreken omdat we met iemand in het Perzisch aan het praten zijn. Soms zeggen ze eufemistisch dat ze het ongezellig vinden. Dat overkwam mij toen ik met mijn zus uit Iran, die bij ons logeerde, op het schoolplein stond te praten, terwijl we op mijn dochter wachtten. Hetzelfde overkwam mijn vriendin, terwijl ze in de bus zat en telefonisch met haar man in het Perzisch praatte. Ook haar vond een wildvreemde medepassagier ongezellig. Soms zijn mensen wat directer en zeggen ze dat ze zich eraan storen dat ze je niet kunnen verstaan. Soms verwijten ze je zelfs onfatsoenlijk gedrag. Zoals mijn neef gebeurde die met een Iraanse vriendin in een restaurant zat te praten en door een gast- een tafeltje verderop- werd aangesproken op zijn Perzisch.

Wat brengt mensen ertoe om in dergelijke situaties alle fatsoensnormen overboord te gooien en je aan te spreken op het feit dat je een andere taal bezigt?

Stelt u zich eens voor dat u in de kleedkamer van de sportschool, op het schoolplein, in het restaurant of in de bus met iemand zit te praten met een zachte en onverstaanbare stem. Iemand die zich toevallig in uw omgeving bevindt, vraagt verontwaardigd of u harder wilt praten, omdat het anders zo ongezellig is. Hoe zou u reageren? U zult vast niet zeggen: ‘Ons gesprek is niet zo spannend, we hadden het over het recept van boerenkool’. Nee, u zult die bemoeial met Hollandse directheid op zijn nummer zetten. Maar die situatie zal zich nooit voordoen. Het is immers onfatsoenlijk om je te bemoeien met andermans gesprekken.

De vraag is, waarom kunnen sommige Nederlandstalige landgenoten er niet tegen als ze iemand in een andere taal een gesprek horen voeren? Waarom kennen sommigen zich zelfs het recht toe om zich zo bot te gedragen? Ongezelligheid kan niet de reden zijn. Een anderstalige is er niet voor de gezelligheid van mensen die niet haar of zijn gesprekspartner zijn. Net zo min geldt dat voor een Nederlandstalige.

Superioriteitsgevoel
Het antwoord ligt in het superioriteitsgevoel van sommige Nederlanders. Het machtsgevoel van de meerderheid. Het is mijn land, mijn cultuur, mijn taal en iedereen moet zich daaraan onderwerpen. Iedereen die in ‘mijn land’ woont. Vreemdeling, ik heb het recht jou te verstaan, al ben ik jouw gesprekspartner niet. Ik ben degene die het fatsoen definieert, niet jij. ‘Mijn fatsoen’ zegt dat jij mijn taal moet spreken, zodra ik mij in jouw omgeving bevind. En dat ‘mijn fatsoen’ mij eigenlijk niet toestaat om andermans gesprekken af te luisteren, gaat jou niets aan. Het is immers ‘mijn fatsoen’.

Sorry mevrouw, sorry meneer, ik was me even niet bewust van mijn positie. Komt u maar even hier zitten. Ik zal u uitleggen hoe u Perzische gerstsoep moet maken, daar hadden we het namelijk over. Ik ken nog meer lekkere gerechten uit Perzië. Zal ik u die ook leren maken? Ik ben nog niet alles verleerd van ‘mijn cultuur’.

BRON: VOLKSKRANT
——–
PERZISCHE VERTALING: LILI IRANI / PDN

چرا بعضی‌ها نمی توانند تحمل کنند وقتی کسی به زبان دیگری صحبت می‌کند؟

نویسنده: فردوس کاظمی
منبع: روزنامه هلندی فولکس‌کرانت – برگردان پارسی: لیلی ایرانی

پیش‌داوری منجر به این خواهد شد که مغز عملکرد درستی انجام ندهد.

من با دو دوست در رختکن باشگاه ورزشی صحبت می‌کردم. یک خانم از زیر دوش آمد بیرون و به سمت کمد لباسش رفت. در همان حال رو به ما کرد و گفت: “من یک کلمه از حرفهایی که شما به هم می‌زنید نمی فهمم.”

دوستم گفت: “خودتان را نگران نکنید. موضوع گفتگوی ما زیاد هیجان انگیز نیست. ما در مورد شیوه پخت یک غذای ایرانی با هم حرف می‌زنیم.”

آن زن از پاسخی که به زبان هلندی روان به او داده شده بود شگفت زده شد و با دستپاچگی گفت: “ولی خیلی خوشایند نیست که شما اینجا ایستاده‌اید و به یک زبان دیگر حرف می‌زنید.”

دوستم با شوخی گفت: “شاید بهتر باشد شما این زبان را یاد بگیرید.”

آن خانم واکنش نشان داد: ” شما حالتان خوب است؟ شما بروید هلندی یاد بگیرید.”

من خودم را داخل کردم و گفتم: “خانم  ما هلندی بلدیم و الان داریم با شما هلندی حرف می‌زنیم دیگر؟”

آن زن که هنوز در تشویش بود گفت: ” آه بله! شما واقعأ می‌توانید. چگونه یاد گرفتید؟”

 من و دوستم به هم نگاهی کردیم و دوستم با زیرکی گفت: “من هلندی را از صحبتهای دیگران یاد گرفتم.” بعد هم ساک هایمان را برداشتیم و آمدیم بیرون. دوستم از خودش می پرسید که این خانم حالش خوب بود؟!

عواقب پیشداوریها منجر به این خواهد شد که مغز عملکرده درستی انجام ندهد . برای نمونه می‌بینید که گروهی از مردم دارند به یک زبان بیگانه صحبت می‌کنند. شما تصور می‌کنید که آنها به زبان هلندی مسلط نیستنند، و این برایتان غیر قابل تحمل است. با اینحال باز هم آنها را به زبان هلندی مورد خطاب قرار می‌دهید.

نزاکت

این در مورد پیشداوری. اما حالا در مورد نزاکت: این نخستین باری نیست که به دلیل فارسی صحبت کردن رهگذران به من و یا نزدیکانم تذکر می‌دهند. گاهی در لفافه می‌گویند که این موضوع برایشان ناخوشایند است. مثلاً یک بار با خواهرم که از ایران پیش ما مهمان بود صحبت می‌کردیم. او در اتوبوس تلفنی  داشت با شوهرش به فارسی صحبت می‌کرد که به نظر یک مسافر کاملاٌ غریبه و ناخوشایند آمد. گاهی اوقات مردم کمی رُک هستنند و می‌گویند وقتی حرف‌های تو را نمی‌فهمند، اذیت می شوند. گاهی حتا به خاطر رفتار غیرمودبانه سرزنشت می‌کنند. برای خواهرزاده‌ام هم پیش آمده که وقتی با دوست دخترایرانی‌اش در یک رستوران به فارسی حرف می‌زده‌اند یکی از مهمانان که نزدیک آنها نشسته بوده به آنها تذکر داده است.

چطور ممکن است که بعضی از مردم به خودشان اجازه می‌دهند در چنین شرایطی احترام را کنار بگذارند؟

پرسش این است که چرا برخی از هم‌میهنان هلندی نمی توانند تحمل کنند که کسی به یک زبان دیگر در حال گفتگو است؟ چرا بعضی به خودشان این حق را می‌دهند که این طورخشک رفتار کنند؟ ناخوشایندی نمی تواند دلیل آن باشد.

احساس برتری

پاسخ این، در احساس برتری جویی در بعضی از هلندیها است. احساس قدرت در اکثریت بودن: اینجا کشور من ، فرهنگ من ، زبان من وهر کسی که در سرزمین من زندگی می‌کند  باید خودش را با آن تطبیق دهد. این حق من است که بدانم تو چه میگویی، حتا اگر من طرف صحبت تو نباشم. من کسی هستم که نزاکت را تعریف می‌کنم و نه تو. نزاکت من می‌گوید که تو باید به زبان من حرف بزنی و این به تو ربطی ندارد که ادب به من اجازه نمی‌دهد که به مکالمات خصوصی دیگران گوش بدهم.

ببخشید خانم ، ببخشید آقا ، من یک لحظه حواسم به موقعیتم نبود. بفرمایید اینجا بنشینید. من برایتان توضیح می‌دهم که چگونه سوپ جو ایرانی درست کنید. ما دراین مورد صحبت میکردیم. من غذاهای ایرانی خوشمزه بیشتری هم بلدم. می‌خواهید آنها را هم یادتان بدهم؟ من هنوز همه چیز فرهنگم را فراموش نکرده ام.

* به فیسبوک “شبکه ایرانیان هلند” بپیوندید:
https://www.facebook.com/pages/Persian-Dutch-Network/116994501660868