.
door Joost Bosman en Koen Verhelst
Bron: De Gelderlander
(ACHTERGROND) Volgens de uit Iran afkomstige politicoloog Peyman Jafari draait het vanuit Iraans oogpunt om twee factoren. “Op de langere termijn speelt het feit dat Iran wil worden erkend als regionale grootmacht.”
“De Verenigde Staten zijn nog altijd in de regio aanwezig en verkopen wapens aan Irans grote concurrent in het Midden-Oosten, Saudi-Arabië. Het regime in Teheran is bang en de militaire top voelt zich omsingeld”, stelt Jafari.
.
Binnenlandse problemen
Daarnaast is de oorlogstaal bedoeld voor binnenlandse consumptie. “Teheran wil de aandacht van de binnenlandse problemen afleiden. Mede door de sancties is de waarde van de Iraanse munt 40 procent gedaald en gaan veel bedrijven failliet. Het regime verliest legitimiteit en vreest dat de opkomst van de parlementsverkiezingen in maart laag zal zijn. Daarom probeert Teheran nu nationalistische gevoelens op te zwepen, bijvoorbeeld door te dreigen de Straat van Hormuz te sluiten”, zegt Jafari.
.
Spierballentaal
Volgens politicoloog en Irankenner Paul Aarts zal dat niet gebeuren. “Het is spierballentaal, want Iran heeft een rijke traditie van trots. En van oudsher een groot wantrouwen tegen het Westen, waardoor het altijd is bezet en uitgebuit. Teheran is uit op een fair deal met het Westen over een veiligheidspact voor het land.”
Dat Iran een atoombom zou maken, gelooft Aarts niet. “Het heeft er geen belang bij. Een bom voor Iran zou een wapenwedoop in de regio ontketenen. En als iedereen daar kernwapens heeft, gaat het natuurlijke overwicht van Iran verloren.”
Populariteit
Jafari stelt dat de populariteit van het Iraanse regime de laatste jaren onder de eigen bevolking sterk is gedaald, maar niet door de Westerse druk. “Het grootste gevaar voor de regering en de moellahs komt van binnenuit, van de hervormingsbeweging. Daarom wordt er hard tegen opgetreden. Maar zelfs conservatieve geestelijken vinden dat verkeerd: zij beseffen immers dat de geestelijkheid door het harde ingrijpen steeds impopulairder wordt onder de bevolking.”
.
Sancties
Door de druk door sancties op te voeren (de Europese Unie heeft het al over een olieboycot tegen Iran), zou het Westen wel eens het tegenovergestelde kunnen bereiken van wat het wil, denkt Jafari. “De Revolutionaire Garde (een conservatief deel van het leger, red.) is door de sancties juist sterker geworden. Zij heeft een eigen schaduweconomie gecreëerd.”
.
Verkiezingen
Dat er verandering in de lucht hangt, bewezen de parlementsverkiezingen in 2009, toen de zogeheten Groene Beweging met drie miljoen mensen betoogde tegen de vervalste herverkiezing van president Ahmadinejad.
“Die beweging bestaat nog steeds en zal op enig moment weer opstaan”, voorspelt Jafari. “Daarom kun je Iran nu het best met rust laten. Het Westen beseft niet dat Iraniërs wíllen veranderen. De verkiezingen in maart zullen heel belangrijk worden.”
.